Każdy z nas śni, ale przeważnie towarzyszy nam poczucie braku kontroli nad tym, co i w jaki sposób śnimy. Traktujemy to często, jako efekt działania naszej podświadomości, która za pośrednictwem obrazów próbuje przekazać nam rozmaite informacje. Dla jednych sny nie mają większego znaczenia, ale dla drugich mogą być szansą na eksplorowanie możliwości umysłu, dzięki kontroli snu. Czym jest świadomy sen, jakie są techniki jego wywoływania, czy każdy może mieć świadome sny? Tego i wiele więcej dowiecie się z naszego artykułu!
Czym jest świadomy sen?
Świadomy sen (ang. lucid dream – LD), zwany też snem jasnym lub snem wiedzy, to kontrolowanie naszego marzenia sennego. Każdy z nas przynajmniej raz w życiu doświadczył świadomego śnienia. Czym jest świadomy sen? To nic innego, jak uświadomienie sobie w trakcie trwania marzenia sennego, że śnimy. Co to nam daje? Możliwość kontrolowania snu, kreowania obrazów, historii i doświadczeń poza jawą. Masz ochotę latać we śnie? Więc leć, unoś się ponad ziemią, doświadcz przygody która nie jest możliwa w rzeczywistości. To zjawisko, choć może wydawać się nieco abstrakcyjne, stanowiło obiekt doświadczeń wielu wybitnych postaci historycznych. Do poznania natury świadomych snów, przyczyniły się m.in. prace psychiatry Frederika van Eedena, ale o tym fascynującym zjawisku pisali również Arystoteles, Thomas Edison, czy Mendelejew. To właśnie oni mieli korzystać z doświadczeń snu jasnego, aby na jawie kreować i tworzyć niezwykłe dzieła i wynalazki. Co więcej już w latach 70-tych naukowcy potwierdzili istnienie zjawiska snu świadomego za pomocą ruchów gałek ocznych u śniących pacjentów. Marzenie senne pojawia się najczęściej w fazie REM snu – faza ta charakteryzuje się przyspieszonym ruchem gałek ocznych. Osoba śniąca nie porusza się w trakcie snu, ponieważ dochodzi do całkowitego rozluźnienia mięśni. Istnieje też badanie, które wskazuje, że doświadczenie LD wykazują aktywność mózgu będącą hybrydą fazy REM oraz czuwania.
Jak mieć świadomy sen? Jak uświadomić sobie, że śnimy i móc tworzyć te wszystkie fascynujące doświadczenia? Poznajcie sposoby na doświadczenie LD.
Świadomy sen – jak wywołać?
Jedną z najpopularniejszych technik na wywołanie świadomego snu jest metoda 4+1. Polega ona na tym, że osoba która chce doświadczyć stanu świadomego snu, idzie wieczorem spać i budzi się po kilku godzinach. Jak sama nazwa tej techniki wskazuje – śpimy 4 godziny, aby po tym czasie obudzić się i przez godzinę czuwać. Oczywiście będziemy potrzebować do tego budzika i siły woli, aby ponownie nie zasnąć. Co robić podczas tej jednej godziny? Możesz czytać książkę, spacerować, rozwiązywać krzyżówkę – chodzi o to, aby rozbudzić umysł, ale lepiej nie używać do tego kawy, bo kofeina może utrudnić nam osiągnięcie stanu, do którego dążymy. Kiedy już godzina czuwania minie, połóż się z powrotem spać z intencją świadomego snu. Możesz wspomagać się medytacją i wizualizacją – wyobrażając sobie, jak podczas spania po prostu uświadamiasz sobie, że śnisz. Warto również odliczać np. od 100 do 0 i powtarzać w myślach: śnię świadomie. Metoda przerywania snu to najpopularniejsza i najbardziej efektywna technika na wywołanie świadomego marzenia sennego.
Techniki snu świadomego: jak osiągnąć świadomy sen
Każdy z nas posiada w sobie umiejętność kontrolowania snu – jednak każdy mistrz potrzebuje odpowiedniego treningu. Można zatem wyćwiczyć nasz umysł tak, aby można było bez większych trudności uzyskać świadomość własnego snu.
- Dziennik Lucid Dream – jedną z dobrych praktyk jest prowadzenie dziennika tuż po przebudzeniu. Szybko zapisujemy w nim swój sen – najlepiej zanotować jak najwięcej szczegółów, ale jak to bywa w przypadku marzeń sennych, czasem zapamiętujemy tylko krótkie obrazy bez kontekstu. Cokolwiek zatem pamiętamy – spisujmy to. Jeśli będziemy z notatkami zwlekać, możemy po prostu zapomnieć całe nasze śniące doświadczenie z nocy. Co ważne, zapamiętywanie tego, co nam się śniło – czyli prowadzenie dziennika – pozwoli nam zapamiętywać coraz większą ilość snów, a tym samym trenować naszą świadomość.
- Medytacja przed snem – to bardzo przydatna praktyka, która pozwala wyciszyć umysł, zrelaksować ciało, a jednocześnie spotęgować naszą uważność na uchwycenie momentu, kiedy zapadamy w objęcia Morfeusza. Połóż się zatem wygodnie, oddychaj swobodnie i rozluźniaj swoje ciało krótką myślą, jak np.: moje stopy rozluźniają się, moja głowa odpręża się itd.
- Czy ja śnię? – kolejnym ciekawym ćwiczeniem jest sprawdzanie w ciągu dnia, czy śpimy. Można nastawiać alarm w telefonie z przypomnieniem – czy to jest sen? Warto wtedy sprawdzić, czy faktycznie jestem między jawą, a snem. Klasyczne uszczypnięcie się lub próba przypomnienia sobie chronologii zdarzeń dnia, pozwoli nam zweryfikować autentyczność naszego doświadczenia. Po co to robić? Nasz umysł przyzwyczai się do praktyki sprawdzania, czy to jest sen i istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że w trakcie snu również zadzwoni nam telefon lub po prostu przypomnimy sobie o ćwiczeniu i zadamy sobie w trakcie snu pytanie, czy śnimy. I właśnie wtedy, możemy uzyskać kontrolę nad naszym marzeniem sennym.
- Technika WILD (ang. Wake Induced Lucid Dream) – to technika w której w sen, wchodzi się bez utraty świadomości – czyli bezpośrednio wejście do fazy snu REM. To metoda, którą możesz wykonywać o dowolnej porze – warunkiem jest poczucie senności. Zatem, kiedy towarzyszy Tobie chęć na drzemkę, połóż się i zrelaksuj. Pamiętaj jednak, aby cały czas utrzymywać swoją świadomość, poprzez np. liczenie oddechów. Przydatne może być stosowanie tzw. kotwicy, czyli dyskomfortu który nie pozwoli Tobie zbyt szybko zasnąć. Może to być np. położenie się w niewygodnej pozycji, podczas której zazwyczaj nie zasypiasz. Moment świadomego przejścia między jawą a snem, może być urozmaicany różnymi wrażeniami, jak poczuciem wibracji w ciele lub odczuciem lekkości i unoszenia się. WILD pozwala wejść w świadomy sen od samego początku – czyli w łagodnym przepływie wyjścia ze świata rzeczywistego, do świata snu w którym na starcie mamy poczucie świadomości, że śpimy.
- Technika MILD ( Mnemonic Induction of Lucid Dreams), czyli zasypianie z myślą, że będziemy pamiętali w trakcie snu – że śnimy. Technikę można udoskonalać poprzez przerywanie cyklu sny, czyli wybudzanie się i ponowne zasypianie – budzik może być zatem w tej metodzie niezbędny.
Czy świadome śnienie jest bezpieczne?
Niektórych mogą towarzyszyć obawy związane z tym, czy praktykowanie świadomego snu jest bezpieczne. Niektórzy obawiają się rozmaitych halucynacji, koszmarów, czy paraliżu sennego. To ostatnie to doświadczenie, w którym najpierw wybudza się nasz umysł, a dopiero potem ciało. Przez to może nam towarzyszyć wrażenie, że mamy halucynacje, ale także nie możemy się poruszyć. Paraliż senny jest naturalnym zjawiskiem, które towarzyszy ciału podczas stanu śnienia – i większość osób co najmniej raz w życiu mogła doświadczyć paraliżu sennego, niezależnie od tego, czy praktykowała LD. Czy świadomy sen jest niebezpieczny? Nie, nie jest. To naturalny stan, który możemy osiągnąć poprzez praktykowanie swojej uważności. I podobnie, jak w przypadku nieświadomego snu, świadomy sen też jest nieprawdziwy. To tylko iluzja, która poprzez kontrolę może przysporzyć nam niezwykłej rozrywki. LD nie ma żadnego wpływu na nasze zdrowie. Choć praktyka nie jest zalecana osobom z ciężkimi zaburzeniami psychicznymi. Dlaczego? Musimy rozumieć i dostrzegać granice między jawą, a snem i pamiętać, że Lucid Dream to tylko zabawa, która przy okazji poprawia naszą koncentrację i pogłębia świadomość.
Sen świadomy – czy można się wybudzić w każdej chwili?
Co jeśli w końcu uzyskamy świadomość we śnie, eksplorujemy, bawimy się i z jakiegoś powodu, zdecydujemy się przerwać nasze doświadczenie? W większości przypadków wystarczy po prostu powiedzieć: chcę się obudzić albo spróbować zamknąć oczy we śnie lub pomyśleć o swoim fizycznym ciele leżącym na łóżku w pokoju. Wszystko, co związane z jawą, powinno nas prędko do niej zaprowadzić. Nie ma jednak obaw, że utkniemy w naszym świadomym śnie. Wbrew pozorom, utrzymanie świadomości we śnie przez dłuższy czas może być wyzwaniem. Początkowo nasze poczucie świadomości może trwać krótszą chwilę, po czym prędko po prostu nas to obudzi – zwłaszcza, gdy będziemy za bardzo ekscytować się tym, że udało nam się osiągnąć upragniony stan. Bez wątpienia jednak zmotywuje nas to, do kolejnych prób i doświadczanie przygód podczas fazy REM.
Czy można mieć świadomy sen – badania naukowe
Choć temat ten od dawna fascynuje ludzi i jest często poruszany w literaturze czy filmach, dopiero badania naukowe pozwoliły na głębsze zrozumienie tego zjawiska.
Historia badań nad świadomym snem
Pierwsze naukowe badania nad świadomym snem przeprowadzono w latach 70. XX wieku. Dr Keith Hearne z Uniwersytetu w Hull w Wielkiej Brytanii zarejestrował ruchy oczu osoby śpiącej, która wcześniej została poinstruowana, aby wykonała określone ruchy oczu, gdy zda sobie sprawę, że śni. Wyniki badań potwierdziły, że osoba ta była w stanie komunikować się ze światem zewnętrznym podczas świadomego snu.
Mechanizmy świadomego snu
Badania z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego pokazały, że podczas świadomego snu aktywne są te same obszary mózgu, które odpowiadają za samoświadomość podczas czuwania. Oznacza to, że nawet podczas snu mózg jest w stanie analizować i interpretować otaczającą rzeczywistość.
Korzyści ze świadomego snu
Niektóre badania sugerują, że świadomy sen może być użyteczny w terapii, na przykład w leczeniu koszmarów sennych czy w pracy z traumami. Ponadto, świadomy sen może służyć jako narzędzie do kreatywnego myślenia, rozwiązywania problemów czy nauki.
Świadomy sen – najczęściej zadawane pytania
Jak można śnić świadomie?
Najłatwiejszy sposób na świadomy sen to technika 4+1. Po czterech godzinach snu budzimy się i przez godzinę rozbudzamy umysł. Następnie kładziemy się do łóżka starając się utrzymać świadomość (stan czuwania) w momencie zasypiania, powtarzamy w myślach „mam świadomy sen”. Istnieją różne techniki świadomego snu, ale to właśnie ta metoda może sprawić, że będziesz mieć świadomy sen za pierwszym razem. Opanowanie techniki, może sprawić, że każdej nocy będziesz świadomie śnił. Poza tym LD sprzyja zapamiętywanie snów i prowadzenie dziennika, zapisuj wszystko co się Tobie przyśni. Metoda autosugestii (czyli chodzenie spać z intencją LD) również przynosi zadawalające korzyści.
Po czym poznać świadomy sen?
To jest sen, w którym uzyskujesz stan świadomości podczas marzenia sennego. We śnie spójrz na swoje dłonie, będą nieco inne niż na jawie. Spróbuj sobie przypomnieć, co robiłeś wcześniej – we śnie będzie to trudne do uzyskania. Spróbuj coś przeczytać – we śnie nie możemy czytać słów!
Co można robić w świadomym śnie?
Doświadczanie świadomych snów daje nieograniczone możliwości. Możesz latać, zobaczyć wyjątkowe miejsca lub po prostu spotkać się z kimś znanym.
Czy świadomy sen jest bezpieczny?
Tak, nie ma informacji o negatywnym wpływie świadomego snu na bezpieczeństwo. To po prostu sen, w którym wiesz że śnisz.
Czy podczas świadomego snu można umrzeć?
Nie możesz umrzeć fizycznie podczas doświadczenia świadomości poprzez sen.
Jakie są skutki świadomego snu?
Świadomy sen wpływa na zwalczanie koszmarów sennych, poprawę pamięci oraz po prostu wysypianie się. Możesz dzięki temu lepiej poznać samego siebie. Ponadto jakość snu poprawia się im częściej śnisz świadomie.
